Wymagania pustynnych zwierząt terrarystycznych

Agama brodata:

TerrariumAby agamy czuły się komfortowo w przygotowanym dla nich terrarium, powinno ono w jak największym stopniu przypominać ich środowisko naturalne. Agamy brodate, z racji swojej wielkości i prowadzonego aktywnego trybu życia, wymagają dużych pustynnych terrariów. Minimalne wymiary dla jednego dorosłego osobnika to 120 x 80 x 80 cm, w przypadku dwóch-trzech osobników odpowiednio większe – 150 x 80 x 80 cm. O ile wysokość terrarium jest najmniej istotna i w razie potrzeby można ją zmniejszyć do 50 cm, o tyle w przypadku długości i szerokości sprzedawcy powinni przestrzegać wskazanych wyżej wymiarów. Młode osobniki należy trzymać w mniejszych terrariach dostosowanych do ich rozmiarów. Dość często spotyka się dorosłe agamy żyjące w terrariach długości 50, 60, czy 80 cm. Niestety, jaszczurki nie rozwijają się wtedy prawidłowo, stają się apatyczne, grozi im także krzywica. Sprzedawca musi więc uzmysłowić klientowi, jak ważny jest dobór właściwego terrarium. Bardzo istotną kwestią jest odpowiednia wentylacja wykonana z siatki wentylacyjnej, kratek bądź kółek wentylacyjnych lub blachy perforowanej. Najlepiej, jeśli przednia dolna część i górna tylna są przeznaczone właśnie na wentylację.Wyposażenie terrariumAgamy brodate żyją głównie na terenach, na których w ciągu dnia temperatura sięga 40 st. C, a w nocy spada do około 20 st. C, trzeba więc zapewnić im w terrarium możliwość przebywania w zróżnicowanych temperaturach. W jednej części terrarium należy zamontować źródło ciepła (lampa/promiennik lub kabel grzewczy). Po przeciwnej stronie można zrezygnować z ogrzewania. Jaszczurka sama będzie mogła wybrać czy chce przebywać w części cieplejszej, czy chłodniejszej.Oświetlenie – do oświetlania terrariów dla agam, w przeciwieństwie do np. węży, stosujemy specjalistyczne lampy terrarystyczne dostarczające odpowiednich ilości promieni UV (UVA i UVB). Większość spotykanych w handlu żarówek grzewczych emituje promienie UVA, które poprawiają samopoczucie agam, zwiększają apetyt i korzystnie wpływają na ich aktywność. Kolejną lampą, której nie może zabraknąć w terrarium, jest ta emitująca promienie UVB (najlepiej 10.0, ewentualnie 8.0). To żarówka bądź świetlówka pomagająca wytworzyć i utrzymać w organizmie na odpowiednim poziomie witaminę D3, która odpowiada za przyswajanie wapnia. Brak tego elementu w wyposażeniu terrarium sprawia, że jaszczurki nie rozwijają się odpowiednio, co w konsekwencji prowadzi do krzywicy, martwicy, okaleczeń i śmierci zwierzęcia. Istotną kwestią w przypadku montażu żarówek UV, a w szczególności UVB, jest ich właściwe umiejscowienie. W zależności od mocy żarówki bądź świetlówki promienie UV docierają tylko na konkretną odległość (najczęściej 30-45 cm), tak więc trzeba pamiętać, by żarówka nie znalazła się zbyt wysoko, ponieważ wtedy promienie UV nie będą wykorzystywane przez agamy. Niestety, większość pracowników sklepów zoologicznych nie posiada odpowiedniej wiedzy na temat wymagań oświetleniowych poszczególnych gatunków zwierząt czy przeznaczenia konkretnych lamp.Ogrzewanie – w sklepach zoologicznych można znaleźć wiele żarówek/promienników/kabli grzewczych, dzięki którym zostanie zapewniona agamom odpowiednią temperatura. Do grzania terrariów najczęściej wykorzystywane są żarówki świecące punktowo, tzw. lustrzanki. Różnią się od zwykłych żarówek przede wszystkim sposobem świecenia. Nie rozpraszają światła, tylko świecą w jednym kierunku, dzięki czemu można stworzyć w terrarium „wyspy” ciepła służące agamom do wygrzewania. Powinny być to miejsca najcieplejsze o temperaturze około 40 st. C. W zależności od wielkości terrarium trzeba dobrać odpowiednią moc żarówki, bo nie może ona grzać za mocno (powyżej 40 st. C) lub zbyt słabo (poniżej 40 st. C). W przypadku zbyt mocnych żarówek można zastosować dodatkowo ściemniacz zmniejszający moc grzewczą. Innymi wykorzystywanymi do ogrzewania terrariów źródłami ciepła są promienniki (ceramiczne lub podczerwieni). Te pierwsze spełniają jedynie funkcje grzewcze (nie świecą), a więc mogą być używane wraz z odpowiednimi źródłami oświetlenia lub w nocy, jeśli temperatura w terrarium spada poniżej wspomnianych wcześniej 20 st. C. Z kolei promienniki podczerwieni przypominają wyglądem żarówki punktowe, jednakże różnią się od nich mocą i ilością wytwarzanego światła, można więc je wykorzystywać tylko w dużych terrariach, aby nie dopuścić do przegrzania. Kolejnymi elementami wyposażenia terrarium są termometry i higrometry. Dzięki nim na bieżąco można sprawdzać temperaturę i wilgotność powietrza w terrarium. Dobrym rozwiązaniem jest posiadanie przynajmniej 2, a najlepiej 3 termometrów usytuowanych w różnych częściach terrarium (w cieplejszej, chłodniejszej i bezpośrednio pod promiennikiem). Dość przydatnym urządzeniem jest wyłącznik czasowy. Można dzięki temu zaplanować, o której godzinie mają się włączać i wyłączać wszystkie lampy.Podłoże – najczęściej jako podłoże w terrariach dla agam brodatych stosuje się piasek o bardzo małej granulacji, drewienka bukowe, włókno kokosowe lub chipsy kokosowe. Oto pokrótce zalety i wady poszczególnych wariantów. Piasek – najczęściej stosowany, najbardziej przypomina podłoże środowiska naturalnego. Jest niezbyt drogi, łatwo usuwa się z niego odchody, wygląda naturalnie, i dostępny jest w kilku różnych kolorach (żółty, pomarańczowy, czerwony, brązowy czy czarny). Podłoże to ma jednak pewną wadę – trzeba bacznie obserwować, czy agamy go nie zjadają (np. razem z pokarmem). Zbyt częste spożywanie piasku może prowadzić do zaczopowania się jaszczurki i konieczności odwiedzenia weterynarza. Często spotykanymi podłożami są drewienka bukowe i chipsy kokosowe. To podłoża wyglądające naturalnie, aczkolwiek niekoniecznie przypominają akurat podłoże z terenów, na których występują agamy brodate na wolności. Zasadniczą ich wadą, podobnie jak w przypadku piasku, jest możliwość zaczopowania się zwierzaka, tak więc tutaj również należy obserwować, czy agama nie ma skłonności do spożywania podłoża. Najbardziej popularnym podłożem używanym w ogólnie pojętej terrarystyce jest włókno kokosowe. Tanie, bardzo dobrze pochłania zapachy, łatwo się je sprząta. Choć ryzyko zaczopowania w tym przypadku jest mniejsze, to również trzeba na to uważać. Dodatkowo przesuszone włókno kokosowe mocno pyli, co może prowadzić do chorób skórnych, problemów z oczami czy drogami oddechowymi u pupila. Kolejnymi elementami wyposażenia terrarium powinny być miseczki – po jednej na pokarm i wodę. Należy też zadbać o kryjówki, które mogą być zrobione z kamieni, korzeni czy przy wykorzystaniu styropianu i zaprawy. Nie dość, że będą wyglądały ciekawie i naturalnie, to dodatkowo stanowią azyl. Agama będzie się tam mogła ukryć, odpocząć czy ochłodzić. Jako element dekoracyjny zarówno terrariów pustynnych, jak i tropikalnych sprawdzają się sztuczne rośliny. Dobrze jest więc proponować klientom zakup np. kaktusów różniących się wyglądem i wielkością.OdżywianieMłode osobniki należy karmić 1-2 razy dziennie pożywieniem dostosowanym do ich wielkości (małe świerszcze, małe karaczany, mączniki). Osobniki podrośnięte żywimy odpowiednio większymi owadami karmowymi raz dziennie, natomiast dorosłe agamy co 2-3 dni. Pierwsze karmienie powinno odbyć się dwie do trzech godzin po włączeniu oświetlenia. Młode osobniki odżywiają się głównie pokarmem zwierzęcym, z kolei dorosłe agamy również roślinnym. Z pokarmów pochodzenia zwierzęcego najpopularniejsze są świerszcze, szarańcze, karaczany, czy oseski mysie. Jeśli chodzi o pokarm roślinny, godne polecenia są liście trzykrotki, liście lucerny i koniczyny, mniszek lekarski, koperek. Z warzyw można podawać ogórka, marchewkę, kukurydzę, groszek czy fasolę. Z kolei w przypadku owoców, najpopularniejsze są gruszki, banany, jabłka, maliny i truskawki. W diecie roślinnej, na którą powinno przypadać 30-40 proc. wszystkich posiłków. Na rynku można znaleźć także owady karmowe w formie suszonej, w puszkach i granulaty.. Jednak e powinny być podstawą diety, tylko jej uzupełnieniemRozmnażanieDo rozmnażania powinno dopuszczać się tylko osobniki zdrowe, w dobrej kondycji i mające przynajmniej 1,5-2 lat. Po około dwóch miesiącach od kopulacji samica znosi od 10 do 30 jaj, z których po mniej więcej dwóch miesiącach inkubacji, przy temperaturze 28-31 st. C (ważne, aby utrzymywać ją na stałym poziomie), wylęgają się młode mierzące 7-9 cm. Oswajanie Agamy brodate są bardzo ciekawymi i inteligentnymi jaszczurkami. Dość łatwo i szybko przyzwyczajają się do swoich właścicieli. Dlatego warto podkreślić to podczas sprzedaży. Oswojone osobniki same domagają się otwierania terrarium, aby mogły opuścić lokum i pozwiedzać pomieszczenie, w którym znajduje się terrarium. 

Gekon Lamparci:

TerrariumJeśli zdecydowałeś się na zakup gekona najważniejsze jest przygotowanie terrarium. Dla młodej jaszczurki możesz przygotować proste, małe terrarium, a do większego przenieść ją, gdy podrośnie. Możesz też od razu umieścić gekonika w dużym terrarium, ale będzie ci ciężej go obserwować, musisz także zwrócić baczną uwagę czy młody gad radzi sobie z odszukaniem wody, pokarmu i wapnia. Jeśli kupujesz podrośniętego lub dorosłego gekona, umieścisz go od razu w terrarium docelowym. Pamiętaj, żeby najpierw przygotować terrarium, dopiąć wszystko na ostatni guzik, a dopiero później kupić jaszczurkę.Jak zaprojektować prawidłowe terrarium?Nie istotne czy kupisz gotowe terrarium w sklepie zoologicznym, zamówisz je czy zdecydujesz się zrobić samemu – tak czy inaczej powinieneś wiedzieć jak powinien wyglądać prawidłowy zbiornik. Terrarium dla gekonów może być szklane bądź drewniano-szklane. Nawet jeśli preferujesz drewno, z przodu i tak będzie szyba, która umożliwia obserwację podopiecznych. Prawidłowe terrarium wyposażone jest w otwory wentylacyjne – ten fakt na wstępie wyklucza stosowanie akwariów po rybkach, chyba, że zostaną one odpowiednio przerobione. Stosuje się dwa otwory wentylacyjne, położone w ten sposób, by następowała wymiana powietrza, ale nie powstawał przeciąg. Dozwolone są następujące schematy: bok dół + góra; bok dół, drugi bok góra, przód + góra. Wielkość otworów wentylacyjnych uzależniamy od wielkości terrarium oraz temperatury pomieszczenia, w którym będzie ono stało. Większa wentylacja to więcej świeżego powietrza dla jaszczurek, ale w zimnym pomieszczeniu zbyt duża wentylacja będzie powodowała zbyt duże straty ciepła i zmuszała do montowania urządzeń grzewczych większej mocy. Drugą ważną kwestią są drzwiczki, umożliwiające nam chociażby sprzątanie zbiornika i obsługę zwierząt. Najczęściej stosuje się przesuwane na prowadnicach szybki – jest to wyjście wygodne i warte polecenia. Można też zrobić drzwiczki na zawiasach, otwierające się jak drzwi szafki. Nie polecam natomiast terrariów obsługiwanych od góry, gdyż większość jaszczurek reaguje nerwowo na dłoń zbliżającą się od tej strony, poza tym obsługa takiego terrarium jest mniej wygodna. Pozostaje nam jeszcze kwestia oświetlenia i ogrzewania zbiornika – jeśli dysponujemy terrarium z przeszklonymi bocznymi ściankami i dodatkowo zbiornik stoi w jasnym pomieszczeniu wystarczy nam światło dzienne. Mimo, że gekony są zwierzętami nocnymi w ich terrarium nie powinien stale panować półmrok gdyż jest to nienaturalne. Jeśli mamy terrarium z zabudowanymi ściankami bądź stojące w ciemnym pomieszczeniu należy je doświetlić – np. używając świetlówek terrarystycznych bądź zwykłej, niezbyt mocnej świetlówki kompaktowej. Ogrzewając terrarium należy pamiętać o stworzeniu miejsc o zróżnicowanej temperaturze (i tu należy wziąć pod uwagę, że im mniejszy zbiornik tym będzie to trudniejsze). Do ogrzewania terrarium można użyć żarówek-lustrzanek, kabli grzewczych bądź mat grzewczych, natomiast nie poleca się nagrzewających się sztucznych kamieni czy konarów dla gadów gdyż często powodują oparzenia. Oparzenia mogę powodować też inne urządzenia grzewcze, dlatego bezpośredni dostęp do nich powinien być zawsze uniemożliwiony. Przykładowo żarówkę można zabezpieczyć za pomocą glinianej doniczki bądź metalowej siateczki.Wielkość terrariumWielkość terrarium dla gekona lamparciego to kolejna kwestia sporna. Ostatnio na stronie poświęconej wyłącznie tym gekonom przeczytałam, że w zbyt dużym terrarium gekony stają się dzikie, są chude, małe, źle jedzą. Jest to przesąd dotyczący nie tylko gekonów, ale jaszczurek w ogóle. Ja nazywam to „wygodnymi poglądami”, gdyż łatwo się usprawiedliwić trzymając zwierzę w ciasnej klitce, tym, że w przeciwnym wypadku będzie „źle jadło” albo „nie urośnie”. Oczywiście z prawdą ma to niewiele wspólnego – na wolności przestrzeń jaką ma do dyspozycji zwierzę nie jest niczym ograniczona – już maleńki, świeżo wykluty gekonik ma do dyspozycji ogrom przestrzeni. Jaszczurki mimo, że są zwierzętami trzymanymi w domu, nie są zwierzętami „udomowionymi”, oznacza to, że naśladując życie i odżywianie się zwierzęcia w jego naturalnym środowisku mamy największą szansę na sukces. Nic też nie stoi na przeszkodzie by zapewnić zwierzętom porządne, duże terraria – im większe, tym lepsze, oczywiście w granicach rozsądku. Ktoś mógłby zapytać, skąd biorą się opowieści o „dziczejących” jaszczurkach. Otóż stąd, że zwierzę, trzymane w małym, izolowanym pomieszczeniu, z ograniczonym dopływem bodźców, po przeniesieniu do dużego, bogato urządzonego terrarium reaguje nerwowością i stresem na nowe miejsce i przestrzeń. Może też częściej salwować się ucieczką, ponieważ ma gdzie uciekać, gdy tymczasem w ciasnym racku wolało nieruchomieć na widok intruza. Nie ma żadnego powodu, by zdrowy, silny gekon nie jadł bądź był chudy ponieważ ma duże terrarium – sami pomyślcie, gdyby gekony czy inne jaszczurki bały się przestrzeni, wyginęły by na wolności.Wielkość terrarium powinna być dostosowana nie tylko do naszych możliwości, ale i ilości gekonów – im więcej gekonów, tym większy zbiornik. Weźmy pod uwagę, że zwierzęta spędzają w terrarium całe swoje życie i powinny mieć gdzie pospacerować – a spacerować bardzo lubią.Terrarium dla tego gatunku nie powinno być mniejsze niż 60/50/40cm i to tylko pod warunkiem takiego zagospodarowania ścianek, które powiększy przestrzeń życiową gekonów. Lepsze są terraria o długości 80, 100 i 120 cm.TemperaturaW odróżnieniu od orzęsionego, gekonowi lamparciemu nie wystarczy temperatura pokojowa. Aby jego organizm funkcjonował prawidłowo, powinniśmy zapewnić mu możliwość wyboru miejsc cieplejszych i chłodniejszych. W mniejszych terrariach urządzenia grzejne umieszczamy nie w pośrodku, a z jednej strony zbiornika by zapewnić właściwy gradient temperatur. Najcieplejszym miejscem w terrarium jest tzw. wyspa ciepła, niewielki obszar służący jaszczurkom do wygrzewania się – zwykle punkt pod lampą (promiennikiem). W takim miejscu temperatura powinna wynosić 35 – 40 stopni. W pozostałej części zbiornika odpowiednia będzie temperatura pomiędzy 25 a 30 stopni, by w najchłodniejszym miejscu wynosić 23-25 stopni.Kryjówki umieszczamy zarówno w chłodniejszej jak i w cieplejszej sferze, tak by zwierzę miało możliwość wyboru, ale nigdy bezpośrednio na wyspie ciepła. Wilgotna kryjówka powinna znajdować się w chłodniejszej części terrarium, podobnie jak miski na wodę i pokarm. Tych ostatnich nie należy stawiać w miejscach gdzie przebiega kabel grzejny lub umieszczona jest mata grzejna.Nocne obserwacje gekonówPo zgaśnięciu lamp oświetlających i ogrzewających terrarium w dzień, obserwację zachowania jaszczurek zapewni odpowiednio dobrana żarówka. Najczęściej jest to żarówka z czerwonego szkła – w tym wypadku należy wybrać żarówkę o możliwie ciemnym szkle i niewielkiej mocy aby nie przegrzewała terrarium – nocny spadek temperatury jest naturalny i powinien występować. Widziałam też żarówki mające imitować światło zbliżone do światła księżyca. W sklepie zoologicznym zapewne znajdzie się spory wybór lamp przeznaczonych do oświetlania terrarium w nocy. Możemy też użyć czerwonych diod ledowych, które są bardzo ekonomiczne i nie powodują wzrostu temperatury. ŻywienieGekony lamparcie karmimy w podobny sposób, jak pozostałe jaszczurki drapieżne – czyli zapewniając im możliwie urozmaiconą dietę złożoną z bezkręgowców, uzupełnianą od czasu do czasu kręgowcem w postaci noworodka gryzonia. W Internecie możemy spotkać się z opisami diety dla gekonów lamparcich, składającej się wyłącznie z mączników, dostępnych w terrarium przez cały czas – jest to styl karmienia wzorowany na dużych hodowlach komercyjnych tych gadów, który przywędrował do nas z USA. Mimo, że gekony lamparcie są zaskakująco odporne na tego typu monodietę, zawsze warto starać się żywić je w sposób urozmaicony, podobnie jak wszystkie inne owadożerne jaszczurki.Gekony możemy karmić następującymi bezkręgowcami: różnymi gatunkami świerszczy, mniejszymi gatunkami karaczanów, jedwabnikami, młodą szarańczą, zoophobasami (drewnojadami), mącznikami, barciakiem (nie należy podawać zbyt często barciaka gdyż jest tak lubiany, że część jaszczurek odmawia później jedzenia innej karmy). Latem na czystych ekologicznie łąkach możemy zbierać dzikie owady jak koniki polne, pasikoniki, ćmy. Od czasu do czasu możemy podać mysiego noworodka, taki pokarm jest szczególnie cenny dla samicy w czasie trwania ciąży i po złożeniu jaj, a także dla gekonów, które są z jakiegoś powodu osłabione. Wielkość pokarmu zawsze dostosowujemy do wielkości zwierzęcia – jeśli gekon ma problem z przełknięciem ofiary oznacza to, że pokarm jest zbyt duży.Im bardziej urozmaiconą dietę stosujemy tym mniej witamin musimy podawać – część hodowców rezygnuje w ogóle z podawania mieszanki witamin w okresie letnim, gdyż dzikie owady uznawane są za najzdrowsze. Generalnie nie musimy podawać witamin częściej niż raz w tygodniu, natomiast wapń powinien być dla gekonów stale dostępny w postaci proszku w miseczce w terrarium, który zwierzęta będą sobie zlizywać. Podobnie stale powinna być dostępna świeża woda do picia.